Vận tải container đi Trung Quốc: lựa chọn tối ưu cho doanh nghiệp

Trong nhiều năm gần đây, thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong nhiều năm liền, Trung Quốc không chỉ là thị trường tiêu thụ hàng hóa khổng lồ mà còn là nguồn cung nguyên vật liệu thiết yếu cho các ngành công nghiệp sản xuất trong nước.

Nhu cầu vận chuyển hàng hóa giữa hai quốc gia đang tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt là ở nhóm hàng nông sản, thủy sản, hàng tiêu dùng, linh kiện điện tử và máy móc. Song song đó, xu hướng chuyển dịch từ hình thức vận tải truyền thống sang vận tải container đường biển đang ngày càng phổ biến nhờ vào khả năng vận chuyển khối lượng lớn, chi phí tối ưu và tính an toàn cao. Trong chuỗi cung ứng hiện đại, vận tải container đóng vai trò chiến lược khi giúp doanh nghiệp dễ dàng kiểm soát hành trình hàng hóa, rút ngắn thời gian lưu kho, tối ưu hóa chi phí logistics và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Thông tin chung về tình hình giao thương Việt Nam-Trung Quốc

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan Việt Nam, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc đạt hơn 170 tỷ USD trong năm gần nhất, chiếm hơn 20% tổng giá trị thương mại của Việt Nam với thế giới. Trong đó, xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc đạt khoảng 60 tỷ USD, chủ yếu là các mặt hàng như: điện thoại, linh kiện điện tử, nông sản, thủy sản, dệt may, gỗ và sản phẩm từ gỗ. Ở chiều ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc các mặt hàng như: nguyên liệu đầu vào cho sản xuất (vải, sợi, hóa chất), máy móc, thiết bị, linh kiện điện tử và hàng tiêu dùng.

Mối quan hệ thương mại song phương ngày càng được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ vào sự hỗ trợ của nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) như: Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), ASEAN – Trung Quốc FTA (ACFTA), và các cơ chế hợp tác song phương khác. Những hiệp định này không chỉ giúp giảm thuế quan mà còn đơn giản hóa thủ tục thông quan, tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy hàng hóa và dịch vụ giữa hai nước.

Trong bối cảnh đó, vận tải container đi Trung Quốc trở thành phương án tối ưu cho các doanh nghiệp Việt Nam muốn mở rộng thị phần, gia tăng hiệu quả vận hành và đảm bảo lợi nhuận bền vững trong môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh.

Tuyến đường biển nối các cảng chính giữa Việt Nam và Trung Quốc

Cả Việt Nam và Trung Quốc đều có hệ thống cảng biển phát triển với lợi thế đường bở biển dài. Hàng hóa có thể dễ dàng vận chuyển bằng đường biển giữa 2 nước. Dưới đây là danh sách các cảng biển lớn nhất:

1. Các cảng biển chính tại Việt Nam

– Cảng Hải Phòng: Là cửa ngõ hàng hải lớn nhất miền Bắc, cảng Hải Phòng có khả năng tiếp nhận tàu container trọng tải lên đến 100.000 DWT. Đây là điểm trung chuyển hàng hóa quan trọng từ các khu công nghiệp phía Bắc sang Trung Quốc và các quốc gia Đông Bắc Á

– Cảng Cát Lái (TP.HCM): Nằm trong hệ thống cảng Sài Gòn, Cát Lái là cảng container lớn nhất Việt Nam, chiếm hơn 50% sản lượng hàng hóa container cả nước. Cảng phục vụ khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam và có tuyến tàu đi thẳng đến nhiều cảng lớn của Trung Quốc

– Cảng Cái Mép – Thị Vải (Bà Rịa – Vũng Tàu): Là một trong số ít cảng nước sâu tại Việt Nam có thể tiếp nhận tàu trọng tải lớn trên 150.000 DWT, Cái Mép hiện kết nối trực tiếp với Mỹ, châu Âu và các cảng lớn của Trung Quốc mà không cần trung chuyển qua Singapore hoặc Hong Kong

– Cảng Đà Nẵng: Là trung tâm logistics của miền Trung, cảng Đà Nẵng phục vụ tốt cho hàng hóa đi từ khu công nghiệp miền Trung ra thị trường Trung Quốc và khu vực Đông Á

2. Các cảng biển lớn tại Trung Quốc

– Cảng Thượng Hải (Shanghai): Là cảng biển lớn nhất thế giới tính theo khối lượng container, Shanghai là trung tâm logistics hàng đầu, kết nối với mọi cảng quốc tế lớn

– Cảng Ninh Ba – Chu San (Ningbo): Chuyên phục vụ khu vực phía Đông Trung Quốc, cảng Ningbo nổi bật với hệ thống kho bãi hiện đại và tốc độ xử lý hàng hóa nhanh chóng

– Cảng Thanh Đảo (Qingdao): Là cửa ngõ giao thương phía Bắc Trung Quốc, nổi bật với các tuyến container đến Đông Nam Á và Việt Nam

– Cảng Thâm Quyến (Shenzhen): Gần khu vực công nghiệp Quảng Đông, cảng Shenzhen là một trong những cảng biển bận rộn nhất châu Á

– Cảng Thiên Tân (Tianjin) và Hạ Môn (Xiamen): Phục vụ khu vực phía Bắc và Đông Nam Trung Quốc, thuận tiện cho hàng hóa có nguồn gốc từ Việt Nam

Quy trình gửi hàng đường biển từ Việt Nam đi Trung Quốc

Dưới đây là 5 bước tiêu chuẩn trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất khẩu bằng đường biển:

Bước 1: Tiếp nhận yêu cầu và thực hiện booking với hãng tàu

Doanh nghiệp gửi yêu cầu vận chuyển đến đơn vị forwarder hoặc hãng tàu, cung cấp thông tin chi tiết về lô hàng: loại hàng, khối lượng, thời gian dự kiến, cảng đi – cảng đến. Dựa vào thông tin đó, forwarder tiến hành booking chỗ (submit booking) với hãng tàu và xác nhận lịch trình vận chuyển phù hợp.

Bước 2: Nhận chứng từ, chọn vỏ container và kiểm tra

Sau khi booking thành công, khách hàng cung cấp bộ chứng từ ban đầu: hợp đồng, invoice, packing list… Forwarder tiến hành:

– Lựa chọn vỏ container phù hợp (container thường, lạnh, hàng nguy hiểm…)

– Điều container rỗng về kho để đóng hàng

– Kiểm tra, hoàn thiện bộ chứng từ xuất khẩu nhằm đảm bảo tính chính xác và hợp lệ trước khi khai hải quan

Bước 3: Khai báo hải quan điện tử

Forwarder tiến hành khai báo tờ khai hải quan qua hệ thống VNACCS. Sau khi được chấp nhận, hệ thống phân luồng (xanh, vàng, đỏ) và yêu cầu kiểm tra thực tế nếu cần thiết. Đây là bước then chốt đảm bảo tính pháp lý cho lô hàng trước khi xuất khẩu.

Bước 4: Làm thủ tục hải quan và giao hàng tại cảng

Sau khi tờ khai được thông quan, container được vận chuyển đến cảng xuất (CY). Forwarder thực hiện các thủ tục giao nhận container tại cảng, nộp đầy đủ chứng từ và lệnh giao hàng cho cảng để hàng được xếp lên tàu theo đúng lịch trình.

Bước 5: Thanh toán chi phí và theo dõi hành trình

Khách hàng tiến hành thanh toán các khoản chi phí: cước tàu, local charges, phí dịch vụ… Forwarder cập nhật thông tin hành trình hàng hóa và cung cấp Bill of Lading (Vận đơn đường biển) cho khách. Đây là chứng từ quan trọng để người nhận hàng làm thủ tục nhập khẩu tại nước đến.